Summer School - Scheikunde

“Stel: Het is een warme dag en je besluit een cocktail met wodka te drinken. Hoe is het mogelijk dat de ene wodka meer alcohol bevat dan de andere?”

Het zou zomaar eens een vraag uit het Scheikunde-examen van de My Thoughts Summer School kunnen zijn. Vandaag gaan wij terug de schoolbanken in en buigen wij ons over het schoolvak scheikunde.

Voor de BETA-studenten wederom een vak wat op interesse kan rekenen. En dat rekenen, dat is precies wat er veel van toepassing is bij scheikunde. Wie herinnert zich de eindeloze vergelijkingen met scheikundige formules nog? Wie kent er de elementen uit het Periodiek Systeem der Elementen nog?

En weet jij nog hoe het zat met de kleinste cellen uit het aardse bestaan? Dat die moleculen dan weer bestonden uit atomen. Dat elke cel een speciale samenstelling had, positief of negatief? Dat een O-atoom nooit alleen kon zijn, maar weet u eigenlijk nog wel wat een O-atoom is?

Als ik nadenk over mijn toen opgedane scheikundige kennis bemerk ik dat ik deze vaker gebruik dan ik denk. O2 en H2O zie je regelmatig langs komen. Ook voor de fervente thuisbakker is de opgedane scheikundige kennis handig. Je weet hoe stoffen kunnen veranderen, je weet dat je emulgatoren nodig hebt om vette en waterige stoffen samen te kunnen voegen. Je weet dat door verhitting er nieuwe verbindingen kunnen ontstaan en dat door de toevoeging van zuur aan vloeibare stoffen er een splitsing in moleculen kan ontstaan, doordat je verbindingen verbreekt. (Dit proces wordt o.a. bij het maken van kaas gebruikt). De smaak poeder die je toevoegt aan baksels is verkregen door een vochtige stof in te koken. Het residu is de poeder.

Wie herinnert zich nog de volgende items?

• Erlenmeyer
• Reageerbuisje
• Uitdampschaaltje
• Labjas

Zal ik eerlijk zijn? Van bovenstaande is bij de meeste van ons weinig blijven hangen. Nee, wat wij ons herinneren?

• Het maken van rookbommetjes. Door samenvoeging van nitraat (NO3-) ontstonden er ware rookfonteinen. En ja… als je de leraar zo gek kreeg dat je een extra grote rookbom mocht maken, dan was het resultaat dat de school ontruimt moest worden omdat de rookmelders afgingen.
• Wie herinnert zich niet het spelen met de branders. Die rode vlam was al warm, die blauwe helemaal. Daar kon je alles met aan het koken brengen. Trouwens… met die rode vlam kon je ook je haar eenvoudig in vuur en vlam zetten. Als je jezelf 1 momentje niet aan de veiligheidseisen hield, dan ging het mis en rook de hele klas naar verbrand rubber of verbrand haar, en in het ergste geval naar verbrande huid. Ja, ook ik heb mijn hand wel eens aardig verbrand toen ik een warm stuk metaal oppakte.
• Natuurlijk speelt alcohol ook een rol bij scheikunde. Hoe leuk is dat? Je mocht een alcoholische stof splitsen, totdat bijna pure alcohol overbleef. Nee, de directeur mocht er niets van horen, maar je mocht even proeven. Amai, dat brand in het keeltje!!!

Maar wat ik mij vooral herinner is de bijzonder proef die ik moest doen voor mijn examen. Voor dat examen was het voor mij noodzakelijk om een babyluier te ontleden. In zo’n luiers zitten korrels die vocht opnemen. Wij moesten uitrekenen hoeveel vocht er maximaal opgenomen kon worden in 1 cm luier. Het resultaat: een lokaal vol met blauwe drab, enorm kleverige papiertjes en weken na het examen kwam je nog van die korrels tegen in je rugzak.

Ik hoop maar dat ze voor de generaties na mij een ander proefje bedacht hebben!

Johannes R