"Waarom doe je dat eigenlijk?" De vraag hoor ik momenteel regelmatig. Vaak is deze toegespitst op handelingen die wij regelmatig uitvoeren zonder erbij na te denken. Denk bijvoorbeeld eens aan de vraag: “Hoe is het?” Wij stellen de vraag vaak als opening van het gesprek.
Op deze website probeer ik, als zelfbenoemd onderzoeksjournalistje, achter de herkomst te komen van verschillende zaken. Of het nu gaat om de herkomst van kinderliedjes, de betekenis van klassieke muzieknummers, de associaties die wij maken bij kleuren of de betekenis van de Christelijke feestdagen; het komt allemaal regelmatig langs.
Maar wat nog niet langs is gekomen, is de herkomst van spreekwoorden.
Afgelopen maandag tijdens de koorrepetitie liep één van de leden het kerkgebouw binnen, maar liet de deur achter zich open staan. (Er moest nog iemand binnen komen.) De koorleden in de kerk voelden de tocht en vroegen of ze de deur dicht wilde doen. Waarop ik als grap reageerde: “Ze zal wel in de kerk geboren zijn”. Met andere woorden: ze is gewend om de deur achter zich open te laten staan.
Het deed de vraag rijzen: Waar komt die uitdrukking eigenlijk vandaan? Ik heb het voor u uitgezocht.
De herkomst van deze uitdrukking is heel mooi, maar ook verdrietig tegelijk.
Nee, de herkomst ligt niet bij een werkelijke geboorte in de kerk, maar de oorzaak is te vinden in de open deuren.
Kerken fungeerden van oudsher als toevluchtsoord. Eenieder die beschutting zocht kon terecht in de kerk. De deur was (en is in sommige landen nog steeds) altijd open. De kerk was niet alleen toegankelijk voor zijn leden, nee, de deuren stonden open voor iedereen die van een moment bezinning genieten wilde.
Wat een mooie herkomst, open kerkdeuren. En dat zeker als ze gepaard gaan met slaande klokken die de uitnodiging: ‘Komt allen!’ laten horen. Wat goed dat dit zo was!
Was? Ja, helaas, was! En dat is precies wat mij verdrietig maakt. Tijden zijn veranderd. De kerkdeuren zijn doordeweeks gesloten. Al klinkt de prediking alom: ‘Iedereen is welkom!’, wie aan de kerkdeur rammelt op een doordeweekse dag komt bedrogen uit. Dan is niet iedereen welkom. Dan zijn de deuren op slot. Is het geen schande dat dit in 2023 nodig is in Nederland? Dat de deuren dicht zijn, omdat wij vrezen voor diefstal en vandalisme? Dat de deuren dicht zijn om aardse goederen te beschermen in een kerkgebouw waarin juist het eeuwige gepredikt moet worden?
Maar, ik mag niet te lang treuren. Het is vandaag de Goede Vrijdag. Vanavond gaan in heel Nederland de kerkdeuren open. Vanavond staan de predikanten op de preekstoelen te preken en lezen de ouderlingen de leesdiensten. Vanavond wordt Gods dood verkondigd! Door de lijdende Borg aan het kruis kan Gods volk zalig worden. Hij betaalde daar voor onze zonden.
Als het hart dan geraakt mag worden, als de Heilige Geest dan in uw en mijn hart mag werken, dan gaan de deuren van de eeuwige Kerk, het Huis Gods open. Die deuren gaan dan nooit meer dicht. Dan mogen die allen zeggen: “Wij zijn in de kerk Gods geboren!”
Johannes R
Reactie plaatsen
Reacties