Vraagt gij Zijn naam?

Aanstaande maandag is het weer Hervormingsdag. Kerkelijk Nederland staat stil bij dat wat er 505 jaar geleden is gebeurd; Een blad met 95 stellingen wapperde aan de deuren van de slotkapel te Wittenberg. Het is het startsein waarmee de reformatie in West-Europa begon. Vorig jaar heb ik er ook bij stil gestaan. Toen schreef ik een artikel over het eerste couplet van “Een vaste burcht is onze God”. Dat lied klinkt ook dit jaar weer op deze website. Wij vervolgen onze zang met vers 2:

Geen aardse macht begeren wij,
die gaat welras verloren.
Ons staat de sterke Held ter zij,
dien God ons heeft verkoren.
Vraagt gij zijn naam? Zo weet,
dat Hij de Christus heet,
Gods eengeboren Zoon,
verwinnaar van de troon:
de zeeg' is ons beschoren!

Als voorbereiding voor het artikel dit jaar las ik terug naar wat ik vorig jaar schreef over het eerste deel. Daarin heb ik gewezen op de moeilijke tijd waarin 2021 zich bevond; secularisatie alom, een viruscrisis, een land zonder (uitzicht op) een regering. Ik wees er toen op dat juist het vertrouwen op God noodzakelijk was en dat dit lied daar zo heerlijk over spreekt. Dat het geen ruimte laat voor twijfel. Een vaste burcht IS immers onze God.

We zijn een jaar verder, en nee, het is niet mijn bedoeling om een jaarverslag te geven van alles wat er zich heeft voorgedaan tussen Hervormingsdag 2021 en Hervormingsdag 2022. Toch is er een jaar voorbij, en als wij alleen al op de eerdergenoemde punten ingaan, slaat de angst ons om het hart.

De secularisatie: In maart dit jaar presenteerde het sociaal en cultureel planbureau (een overheidsinstelling) de resultaten van een onderzoek naar ontkerkelijking in ons vaderland. De belangrijkste conclusie: ‘Nederland is geen gelovig land meer. Atheïsten en agnosten vormen de meerderheid onder de bevolking.’ De gevolgen hiervan zijn, zeker voor kerkelijk Nederland groot. De onderzoekers wijzen op het groeiende onbegrip richting de christelijke medemens. Ook kampen er meer inwoners met mentale problemen, door het gebrek aan een overtuiging en houvast hieraan.

Maar Nederland zou Nederland niet zijn als wij de ontkerkelijking juist positief moeten benaderen: “De secularisering heeft positieve gevolgen gehad, bijvoorbeeld voor de persoonlijke vrijheid en voor hoe er in de samenleving wordt gedacht over seksuele diversiteit.”

Is dat positief te noemen of is dit ons tot last? De reformatie die juist zo krachtig is ons vaderland gewerkt heeft, waardoor Nederland bekend stond als een land waar volk, regering en vorstenhuis dicht bij de Bijbel leefden, staat nu bekend als een voorloper op dit gebied. Alles moet mogelijk zijn, ieder moet kunnen zijn wie hij wil zijn. Is het ons tot droefheid?

En dan de coronacrisis; bange tijden liggen achter. Wie denkt er nog wel eens terug aan de tijd dat wij ’s avonds verplicht om 21.00 uur thuis moesten zijn? Wie herinnert zich nog de smart van de gesloten kerken? Wie denkt er nog aan de grote aantallen zieken en gestorvenen? Corona bedreigt niet langer. Nederland is weer open. Alles kan weer, de agenda is weer overvol. Wat is er met die sterke roepstem gebeurd?

Vorige week stond ik ’s avonds te praten met een vriend. Als vanzelf kwam het gesprek op het feit dat het weer mogelijk is om ’s avonds elkaar te ontmoeten, in tegenstelling tot de tijd van de avondklok. Zijn vraag trof mij: “Wat hebben wij geleerd van die tijd? En dan heb ik het niet alleen over een lege agenda…” Beschaamd heb ik moeten erkennen dat er eigenlijk bar weinig van is blijven hangen. Wij hebben het leven met zijn bijbehorende gewoontes weer opgepakt. De roepstem, wie heeft hem wel gehoord?

De regering is het derde punt. Vorig jaar hielden wij het niet voor mogelijk, maar toch is er een regering gevormd. Een regering bij de gratie Gods. Wie echter de gang van deze regering volgt, merkt al snel dat daar geen rekening mee wordt gehouden. Wetten en amendementen worden aangenomen, die lijnrecht tegenover datgene staat wat de reformatie ons geleerd heeft. Alles wat nog maar enigszins verwijst naar God en gebod wordt geschrapt. Het recht struikelt op de straten. De gevolgen hiervan zijn alom zichtbaar; crisis op crisis volgen in rap tempo elkaar op. De toon in de samenleving verandert, ja, zelfs in de regeringsgebouwen. Het is Anno Domini 2022 zelfs nodig volksvertegenwoordigers voor 2 weken te weren uit de kamer, vanwege gedane kwetsende uitspraken. Waar houdt het op?

Toch… het is het jaar Anno Domini 2022, het jaar des HEEREN. Want wat wij niet mogen vergeten, al zijn de tijden nog zo donker: “God staat erboven, God bestuurt en God laat toe.” Dan mogen wij blijmoedig de ogen omhoogslaan tijdens Hervormingsdag 2022 en blijmoedig ook dit jaar de lofzang aanheffen.

“Aardse machten, looft den HEER; Geeft den HEERE sterkt' en eer;” klinkt dan als bede voor ook onze regering door onze monden. Maar, verkiest onze regering anders? Geen nood! Die aardse macht zal verloren gaan. Al beknelt de wetgever ons, de Wetgever met een hoofdletter staat erboven. Hij staat ons ter zij als een sterke Held en zal hen die hem waarlijk dienen beschermen, al zijn de aanvallen nog zo vele en nog sterk.

Lezer, is dit ook voor u/jou zo?

Schrijver, geldt dit ook voor mij?

En… krijgen wij dat zo in ons schoot geworpen?

Absoluut niet! Daar was Maarten Luther jaren geleden al van overtuigd. “Vraagt gij Zijn naam?” staat er. Wie van ons kan zeggen: “Ja, dat doe ik!” Beschaamd slaan wij dan de ogen neer. Natuurlijk, wij bidden er elke dag om: “O Zoon, maak ons uw beeld gelijk”, maar vragen wij het enkel uit gewoonte? Vragen wij het omdat het zo hoort? Willen wij met heel ons hart Zijn naam weten?

Van nature niet, dat kan enkel door genade; Vrije genade door God geschonken. Dan mag het ook deze reformatiedag onze diepste bede zijn dat ons leven gereformeerd mag worden. Dat Hij ons, net als bij Maarten Luther, in het hart mag grijpen. Dan was Luther een voorbeeld in het Roomse Duitsland, zouden wij dan als voorbeeld gebruikt mogen worden in onkerkelijk Nederland?

Als dat zo mag zijn, dan is deze Hervormingsdag niet alleen een herdenkingsdag, dan wordt het een bid-, dank- en boetedag voor ons vaderland. Dan bidden wij om vergeving, danken wij God voor de reformatie, jubelen wij Zijn glorie uit en gevoelen wij in ons hart: “De HEER, de God der legerscharen, is met ons, hoedt ons in gevaren, de zeeg' is ons beschoren!”

Johannes R