Danse Macabre

Binnen de reformatorische gezindte is, naast de christelijke muziek, ook klassiek algemeen geaccepteerd. Met vooral Bach als voorman van de goede klassieke muziek. Ook Händel kijkt (zeker in Paas- en Kersttijd) om het hoekje, voor wie in een hele vrolijke sfeer is komt speelman Mozart ten tonele, en zijn wij op zoek naar diepe emotie dan mag Schubert onze huiskamer vullen.

Radio 4 klinkt in menig auto en begeleid de Christelijke chauffeur naar de plaats van bestemming. Maar hoeveel van de muziek die langs komt herkennen wij? Van hoeveel muziek weten wij wat de betekenis is?

Zo kan ik de tonen van de Danse Macabre van Camille Saint-Saëns wel dromen. Laatst genoemde is vooral bekend van zijn Carnaval der dieren waarin hij op muzikale wijze een weergave weet te scheppen van alle dieren. Je hoort ze als het ware door de muziek heen. Ook in de Danse Macabre schets hij een beeld.

De muziek van de Danse Macabre is gebaseerd op een gedicht van Fransman Jean Lahor. In de muziek weet de componist exact te laten horen wat het gedicht beschrijft. Maar wat hoor je dan eigenlijk?

De muziek begint met 12 herhalende akkoorden op harp. Als het ware slaat de klok 12 uur. Het spokenuur begint. Als de 12 slagen weggestorven zijn in de nacht klinkt een vals gestemde viool. In muziektermen; de viool is gestemd in het duivelsakkoord.

De dood speels als het ware zijn openingstune, waardoor de graven opengaan en de dodendans begint. Het scherpe geluid van de xylofoon doet de botten van de dansende geraamtes rammelen. Steeds heftiger klinken de tonen, steeds wilder wordt de dans.

Dan… in 1 keer wordt het stil. In die stilte klinkt hanengekraai. Je hoort de grafzerken weer op hun plaats schuiven. Weer klinkt de viool van de dood. Want… in deze pas begonnen dag slaapt de dood niet. Hij zoekt nieuwe dansers voor de dodendans die om middernacht weer begint.

Nou… Zegt u het maar? Is u inmiddels ook een onbehaaglijk gevoel beslopen? Voelt u ook dat hier wat schuurt? Wie de muziek hoort zonder de achtergrond te kennen zal er geen acht op slaan, maar wie de achtergrond kent, die begint te beseffen: Is dit muziek die ik wel wil horen? Of staat deze klassieke muziek gelijk aan de meest gore popliedjes die momenteel over de radio te horen zijn?

Zo’n groot verschil is er in mijn ogen niet. Ook naar klassieke muziek moeten wij kritisch kijken.

Toch… hoe gruwelijk deze muziek ook is; er is een kern van waarheid in te horen. De dood speelt immers door. Het graf zegt nooit: het is genoeg! Wij allen moeten ooit het graf betreden, op welke wijze en wanneer dat zal zijn, wie zal het zeggen?

De vraag is alleen; hoe zullen wij het graf betreden? Als stapel knoken die een dodendans uit denkt te gaan voeren, of betreden wij het graf in kleding rijk gestikt tot hare Koning? (Psalm 45)

Johannes R