Stille Nacht

“Vreed' en heil wordt gebracht, 
aan een wereld, verloren in schuld. 
Gods belofte wordt heerlijk vervuld.”

Het is de tekst die dit jaar op de kerstkaarten gedrukt stond die wij verzonden hebben. De tekst is ontleent aan de Protestantse versie van het lied ‘Stille Nacht’. Op deze 1^e kerstdag van 2020, een kerst die anders is dan alle andere kerstdagen die wij gekend hebben, neem ik u als lezer mee op een reis door de tijd. Bovenstaande boodschap is namelijk van toepassing op alle tijden.

Het jaar A.D. 1 voor Christus – Nazareth, Galiléa, Israël

“Vreed' en heil wordt gebracht” – In gedachten gaan wij naar het oude Israël. Daar, waar de kerstgeschiedenis zich afspeelde. In Nazareth woont Maria, een jonge ongetrouwde vrouw. Ze is verloofd met Jozef. Op een dag krijgt zij bezoek: de engel Gabriël, door God gezonden, brengt haar nieuws: “Gij zult bevrucht worden en een Zoon baren, en zult Zijn Naam heten JEZUS” (Luk. 1:31). De aankondiging van de geboorte van de Zaligmaker is geschiedt.

“aan een wereld, verloren in schuld.” – Het zijn donkere tijden in Israël. De geboorte van de Heere Jezus was aangekondigd door de profeten, maar de laatste aankondigingen waren zo’n 400 jaar geleden geweest. Israël werd onderdrukt door de Romeinse overheersing. Zij bepaalden wat er gebeurde in het land. Belasting moest worden betaald aan de keizer, opstanden werden bruut neergeslagen. De keizer kende geen genade voor oproerkraaiers. Dagelijks gingen de Israëlieten gebukt onder het juk van de regelgeving die hun was opgelegd door de Romeinen. Van de Verlosser Israëls, die door de profeten was aangekondigd, werd niets meer vernomen. Zou het ooit nog gebeuren?

“Gods belofte wordt heerlijk vervuld.” – Wij verplaatsen ons naar Bethlehem. Daar zoeken een man en vrouw een huis om te overnachten. De vrouw is hoogzwanger. Het Kind kan elk moment geboren worden. Keizer Augustus heeft besloten dat de gehele wereld beschreven moest worden. Iedereen moest terug de plaats waar zijn familie oorspronkelijk vandaag kwam. Het zijn Jozef en Maria. Aangezien Jozef een afstammeling was uit het huis Davids, moest hij naar Bethlehem. En nu zoeken ze een plaats om te overnachten. Nergens is er plaats. Uiteindelijk is een beestenstal de enige ruimte waar ze kunnen verblijven en daar wordt Gods belofte heerlijk vervuld. Een Kind wordt geboren, een Zoon wordt ons gegeven. Daar in de kribbe ligt de Zaligmaker die voor Zijn volk de zaligheid zou verdienen. Of het echt een Stille nacht is? Nee… In Bethlehems velden roepen Eng’len met grote stem: “Ere zij God in de hoogste hemelen en vrede op aarde.”, en in het Oosten zijn wijzen in allerijl druk bezig met de voorbereidingen voor een reis achter de ster aan die hoog aan de hemel staat te stralen. Maar een Heilige Nacht is het zeker, want daar in de kribbe ligt een hulploos Kind, dat zondaars mint.

Het jaar 1818 na Christus – Obendorf, Salzburg, Oostenrijk

“Vreed' en heil wordt gebracht” – Het is de eerste kerstdag. De Obendorfers gaan naar de kerstmis. Pastoor Mohr gaat hierin voor. Tijdens de mis begint een gitaar te spelen. Volgens de overlevering is het orgel in de kapel kapot en moest er een oplossing worden gezocht. Zachtjes klinken de tonen van de melodie van componist Franz Gruber door de kapel. Daar klinkt voor het eerste keer de melodie van Stille Nacht. De tekst wordt in het Duits gezongen. Het is een tekst vol hoop en vrede en dat moest ook wel dit jaar. Het is een tekst die 2 jaar eerder is geschreven door de pastoor. In het rampjaar 1816.

“aan een wereld, verloren in schuld.” – Dat jaar staat ook wel bekend als het jaar zonder zomer. Naast oorlogen, onrust en ziekten die over de wereld gingen, is 1816 een jaar vol met natuurrampen. Het begint allemaal met de grootste vulkaanuitbarsting die de wereld gekend heeft in toenmalig Nederlands-Indië. Door de uitbarsting komt er een grote aswolk in de atmosfeer te hangen die het weer overal ter wereld beïnvloed heeft. Ook in Obendorf. Midden in de zomer zijn er grote hoeveelheden sneeuw gevallen en zakken de temperaturen met grote regelmaat onder het vriespunt. De oogst is daardoor volledig mislukt. Dit lijdt tot wereldwijde armoede en honger.

“Gods belofte wordt heerlijk vervuld.”- Het is pastoor Mohr er dan ook twee jaar later alles aan gelegen om een boodschap van hoop en vrede de wereld in te sturen. Dat doet hij op de eerste kerstdag met Stille Nacht. Dat hij met zijn berijming een veel te mooi beeld schetst van de geboorte van Gods Zoon, dat beseft hij niet. Ook niet zijn toehoorders in de kapel.

Toch werd Gods belofte heerlijk vervuld. De geboorte van het Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt, werd ook deze kerstdag herdacht. Niet alleen in Obendorf, maar wereldwijd.

Het jaar 2020 na Christus

“Vreed' en heil wordt gebracht” – Het is ook vandaag de eerste kerstdag. Vandaag herdenken wij wat er, vele jaren geleden is gebeurd. Ook vandaag klinkt, vanaf preekgestoelten overal ter wereld, de tekst uit Jesaja 9:5: “Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij is op Zijn schouder; en men noemt Zijn Naam Wonderlijk, Raad, Sterke God, Vader der eeuwigheid, Vredevorst”. Tijdens deze kerstdagen denken wij aan Hem die naar de wereld is gekomen om de zonden voor Zijn volk te verzoenen. Aan Hem die als kind in een kribbe gelegd wilde worden, aan Hem die later aan het vloekhout des kruises een smadelijke dood is gestorven, om de schuld te betalen zodat u en ik zalig kunnen worden.

“aan een wereld, verloren in schuld.” – Vandaag is het een bijzondere kerst. De angst regeert, ook vandaag. Een virus beïnvloed ons aller leven. Nederland (en vele andere landen) zijn in lockdown. Contact met anderen moet zoveel mogelijk worden vermeden. Velen zitten alleen thuis. Ziekenhuizen liggen overvol met zieken; velen vechten daar voor hun leven. Lege plaatsen worden dit jaar zwaar gevoeld. Niet alleen het Coronavirus is hiervoor verantwoordelijk. Ook andere ziekten grijpen om zich heen.

En wat te denken van de onrust die alom tegenwoordig is? Mensen gaan massaal de straat op en demonstreren tegen beperkte vrijheden, tegen een vuurwerk verbod, enz. Oorlogen worden begonnen met duizenden slachtoffers als gevolg. Een uitleven in spel en spelen heerst alom.

Kortom: het zijn weer donkere tijden. De wereld ligt verloren in schuld. Kunnen wij dan eigenlijk wel kerst houden als duistere wolken zich steeds verder samenpakken?

“Gods belofte wordt heerlijk vervuld.” – En dan toch klinkt ook dit jaar weer het Stille Nacht door de kerken en de huiskamers. En ook dit jaar klinkt: “Gods belofte wordt heerlijk vervuld”. Ondanks dat deze kerst er anders uitziet dan anders; het Kerstkind is geboren. Hij heeft voor de zonden betaald. U en ik kunnen zalig worden door het reinigende bloed. De belofte van vrede en hoop mag ook dit jaar gehoord worden. Aan U die alleen thuis zit, aan U die ziek op bed ligt, aan U die geliefden heeft verloren, aan U die de kerst wel met uw geliefden kunt vieren en nog gespaard bent gebleven van onheil: Kijk eens rond u; er is nog zoveel om dankbaar voor te zijn. Maar vraag bovenal veel of Zijn belofte ook voor u heerlijk vervuld mag worden.

Zodat u en ik van harte mee mogen zingen met de laatste regels van Stille Nacht:

“Amen, Gode zij eer!”

Ik wens u allen goede kerstdagen toe!

Johannes R